5 Maddede Cadılar Bayramı

Halloween yani Cadılar Bayramı, 31 Ekim’de başta Amerika olmak üzere dünyanın birçok yerinde kutlanıyor ve son zamanlarda Türkiye’de de popülerliğini arttırmış durumda.

Cadılar bayramı nedir, bu bayram nereden çıktı, neden kutlanıyor gibi soruların ilginç cevapları ve bal kabağı efsanesi gibi az bilinen detaylarla sıra dışı bir bayram geleneğini inceledik.

1. Kökeni

Cadılar bayramının kökeni

Cadılar bayramının kökeni bir zamanlar İrlanda, Britanya ve Kuzey Fransa üzerinde hakimiyet süren antik Keltlere kadar dayanmaktadır. Keltler pagan bir toplumdu ve kasım ayının başlangıcı Keltler için ölülerin ve soğuk kış mevsiminin tanrısı Samhain için yapılan festival demekti. Bu festivalde yazın bitişi ve hasat mevsimi kutlanırdı.

Samhain gecesinde Keltler, bu dünya ile öteki dünya arasında bulunan kapının açıldığına ve ruhların buradan geçiş yapabildiğine inanırlardı. Ruhların bu dünyadaki varlığı da Druid adı verilen Kelt rahiplerinin geleceğe dair kehanetlerde bulunmalarını kolaylaştırırdı. Bu, Keltler için çok önemliydi çünkü kehanetler onlara zorlu kış şartlarında hayatta kalmak için umut verir ve ne yapmaları gerektiği konusunda yol gösterirdi.

Samhain festivalinde Keltler şenlik ateşleri yakar ve tanrılarına kurban olarak hayvan ya da mahsullerini bu ateşlere atarlardı. Hayvan başlarıyla derilerini giyerler ve birbirlerine fal bakarlardı. Romalılar Kelt topraklarını işgal ettiklerinde Keltlerin Samhain festivaliyle kendi Pomona ve Feralia festivallerini birleştirdiler.

Pomona, meyve tanrıçası Pomona onuruna düzenlenen bir festivaldi. Halloween’de suyun içinde bulunan elmaları toplama oyununun buradan geldiği düşünülüyor. Feralia Festivali ekimde olurdu ve Romalılar ölülerin bu dünyadan gidişini anarlar ve ölüleri onurlandırırlardı.

Cadılar Bayramı’ nın Amerika’ya gelişi Büyük Kıtlık döneminde İrlandalı göçmenlerin kıtaya gelmesiyle olmuş ve bundan sonrada büyüyerek yayılmıştır.

2. Halloween İsmi

Halloween

Samhain festivalinin Hristiyan topraklarına girişi, kasımın başında kutlanan Azizler Günü’yle birleşmesiyle olmuştur.

Azizler Günü’nde insanlar Samhain’de olduğu gibi büyük şölen ateşleri yakarlar, aziz, melek ve şeytan kostümleri giyerlermiş.

Azizler Günü’nün İngilizcesi olan All Saints Day, All–hallows ya da All–hallowmas adıyla da anılırmış. Bir gece öncesi de All–Hallows Eve diye anılmaya başlanmış ve bu da zamanla Halloween’e dönüşmüş.

3. Kostümler

Kostümler

Samhain festivalinin kutlandığı zaman insanlar, ruhların ya da hayaletlerin dünyaya geldiğini düşündüklerinden geceleri hayaletlerle karşılaşmamak için evlerinden çıkmazlarmış.

Çıkmak zorunda kaldıklarında ise, hayaletler onları da kendilerinden sansınlar diye çeşitli kostümler giyer ve maskeler takarlarmış.

Ayrıca fakir insanlar, ilgi çekmek için kostümler giyip kapı kapı dolaşarak bir şarkı ya da şiir karşılığında yiyecek isterlermiş. Çoğu uzman, Cadılar Bayramı’nda korkutucu kostümler giyilmesinin buralardan geldiğini düşünüyor.

4. Şeker mi, Şaka mı?

Bu gelenek de İrlanda, İskoçya ve Galler bölgesinde doğmuştur. Bir zamanlar bu topraklarda fakir insanlar kostümler giyip kapı kapı dolaşır ve yiyecek isterlermiş.

Yiyecek karşılığında da ya şiir okur ya da şarkı söylerlermiş. Bu gelenek 11. yüzyılda çocukların “soul cakes” (ruh keki) denen kekler karşılığında dualar etmesine dönüşmüş. Kekler yenildiğinde iki dünya arasında kalan bir ruhun kurtulduğuna inanırlarmış.

19. yüzyılda ise bu gelenek çocukların meyve ya da para karşılığında dualar yerine şarkılar söylediği, şakalar yaptığı bir hal almış. Günümüzde de çocuklar evlere giderek ev sahibine “Şeker mi, şaka mı?” diye iki seçenek sunuyor ve ev sahibi onlara ya şeker veriyor ya da çocuğun bir nevi cezalandırıcı şakasına maruz kalmayı tercih ediyor.

5. Bal Kabağı

Bal Kabağı

Bir efsaneye göre eski zamanlarda İrlanda’da yaşayan Cimri Jack adında bir adam bir gün Şeytan’ı içki içmeye davet etmiş. Ancak adı üstünde cimri olan Jack içkinin parasını ödemeye hiç niyetli değilmiş.

Şeytan’ı kandırıp onun bir bozuk para kılığına girmesini sağlamış. Para kılığına giren Şeytan’ı da cebinde bulunan gümüş haçın yanına koymuş. Eski haline bir türlü dönemeyen Şeytan’ı bir yıl boyunca kendisini rahatsız etmemesi ve öldüğünde ruhunu istememesi şartıyla serbest bırakmış.

Ertesi yıl Şeytan’ ı yine kandıran Jack bu sefer de onu meyve almak için bir ağaca çıkmaya ikna etmiş. O ağaçtayken de ağacın gövdesine bir haç çizmiş. Aşağıya bir türlü inemeyen Şeytan, Jack’ e onu on yıl daha rahatsız etmeyeceğine dair söz verince kurtulabilmiş.

Efsane bu ya, Jack kısa bir süre sonra ölmüş. Böyle kötü olan bir insan cennete kabul edilmemiş. Kandırılmasına kızgın olan ve Jack’ in ruhunu almama sözünü tutan Şeytan da onu cehenneme almamış. Ancak ona yolunu aydınlatması için yanan bir kömür parçası vererek Jack’ i gecenin karanlığına bırakmış. Jack de bu kömürü oyduğu bir turpun içine koymuş ve o zamandan beri de dünyada geziniyormuş.

İrlanda ve İskoçya’ da insanlar, turplardan ya da patateslerden Jack’ in fenerine benzer fenerler yapıp üstlerine korkunç yüzler oymuşlar. Bu fenerleri, Cimri Jack ve dünyadaki diğer kötü ruhları korkutmak için pencereleri ya da kapılarının yanına koymuşlar.

Bu ülkelerden Amerika’ya giden göçmenler oraya özgü olan bal kabağının Jack fenerleri yapmak için çok uygun olduğunu görünce artık bal kabağı fenerleri yapmaya başlamışlar.

Emrah Özhekim

@emrahozhekim

  • Yüksek Lisans Hakkında 7 Temel Bilgi

  • Akademik Makale Nedir, Nasıl Okunmalı?

  • Bi Küçük Eylül Meselesi

    Son Yılların En Güzel 20 Yerli Aşk Filmi

  • İlişkinizi Gözden Geçirmenize Neden Olacak 10 Erkek Tipi

  • Tatili Verimli Geçirmek İçin 11 Öneri

  • Hayatınızı Kolaylaştıracak 10 Mobil Uygulama

  • Sabahattin Ali

    Sabahattin Ali Kimdir? 5 Maddede Hayatıyla İlgili Bilinmeyenler