1. Liberal Feminizm

Toplumsal ve kültürel konulardaki cinsiyet eşitsizliğinin nedenlerini aramaktadır. Liberal Feminizm’e ilk önemli katkı J.S. Mill tarafından kadınlara oy hakkının savunulmasıyla gelmiştir.

Liberal feministler cinsiyet ayrımcılığını sistemsel bir sorun olarak değil de, daha çok eğitim, iş, medya gibi alanlarda yapılan ayrımcılık olarak değerlendirmişlerdir. Daha çok yasalarda eşitliğin arttırılması yönünde çalışmalarda bulunmuşlardır.

Liberal feministler var olan sistem içinde çalışmak istemektedirler. Bu da radikal ve sosyalist feministler gibi var olan sistemin yıkılması gibi çağrılarının bulunmadığının göstergesidir.

Liberal feministlerin kullandığı çok önemli kavramlardan biri de “cam tavan”dır. Cam tavan (glass ceiling) kadınların iş hayatında sadece belirli bir yere kadar ilerleyebildiğini ve bunun yönetim merciindeki kişiler tarafından ataerkil düzenin de bir getirisi olarak engellediğini anlatmak için kullanılan mecazi düşüncedir. Eğer cam tavanın gerçekçi bir tanımlama olup olmadığını sorgulamak isterseniz, kadın çalışanın daha fazla olduğu sektörlerde dahi kadın yönetici yoksunluğunu göz önünde bulundurmanızı öneririm.

2. Sosyalist ve Marksist Feminizm

Marx’ın cinsiyet eşitsizliği hakkında çok az düşüncesi bulunsa da, çatışma kuramı üzerinden geliştirilmiştir. Hem ataerkilliğe hem de kapitalizme karşıdırlar. Engels kapitalizmdeki maddi ve ekonomik unsurların kadınların erkeklere bağımlı olmasını desteklediğini ileri sürmektedir.

Kapitalizm, kadınların ücretsiz olarak evde çalışmasını desteklemektedir. Eğer günümüz koşulları altında daha geniş bir çerçeveden bakacak olursak, ekonomik bir getiri sağlamayan iş değersiz olarak görülmektedir.

Sosyalist feministler ev içi köleliğin sona ermesini, akşam bakım merkezleri, işyerlerinde kreş vs. gibi çözüm yollarının bulunması gerektiğini bunun için de sistemde temelden gelen bir değişim olması gerektiğini önermektedirler.

3. Radikal Feminizm

Bu akımın merkezinde kadınların sömürülmesinden erkeklerin sorumlu olduğu ve erkeklerin bunu kullandığı düşüncesi bulunmaktadır.

Radikal feministler çoğu zaman kadının toplum içinde ikincil bir konumda bulunmasını aileye bağlarlar. Erkeklerin kadınların ev içi emeğinden yararlanarak onları tahakküm altında tuttuğunu öne sürerler. Kadının özgürleşebilmesi için ailenin ve onun karakterize ettiği güç ilişkilerinin ortadan kaldırılması gerektiğini savunurlar.

Radikal feministler kadınlara karşı erkek üstünlüğü açısından erkek şiddetini örnek gösterirler. Güzellik, cinsellik, çocuk yetiştirme gibi konuların kadınlara erkekler tarafından dikte ettirildiğini düşünmektedirler.

4. Siyah Feminizm

Diğer feminist akımların sadece sanayileşmiş toplumlarda yaşayan, orta sınıf beyaz kadınların özgürlüğü üzerinde yoğunlaştığını ve yeterli olmadığını savunan akımdır.

Siyah kadınlar hem ırk, hem de cinsiyet yönünden dezavantajlı konumdadır. Siyah feminizm, hem ırkçılığın hem de cinsiyetçiliğin birleştiği bir noktadadır. Bu da bizi Siyah Feminizm’de bulunan “kesişimsellik” kavramına ulaştırır.

Patricia Hill Collins kesişimselliği “Kesişen baskıların özel biçimleri, örneğin ırk ve cinsiyet ya da cinsellik ve ulus kesişmeleridir.” diye tanımlamaktadır.

5. Postmodern Feminizm

Sanatta, mimaride, felsefede ve ekonomide baş gösteren postmodernizm akımından beslenmektedir. Bütün kadınların paylaştığı tek bir kadınlık deneyimi olmadığı görüşünü savunan akımdır.

Tüm dünyada yaşanan tek bir kadınlık veya tek bir eşitsizlik deneyimi yoktur, bunu evrenselleştirmek veya genellemek yanlıştır düşüncesi hakimdir.

Postmodernizm, pek çok farklı bakış açısının eşit geçerlilikte olduğunu kabul etmeyi önermektedir. Postmodernistler, kadınlığın, erkekliğin, eşitsizliğin inşa edildiği görüşünü savunmaktadır. Bunlar aslında var olan şeyler değildir, biz söylemlerimizle bunları yaratırız ve sürdürürüz düşüncesi ana düşünceleridir.

6. İslami Feminizm

Müslüman ülkelerde İslam kültüründe büyüyen kadınların haklarını korumak üzere ortaya çıkmış akımdır.

Kadınların din, ibadet gibi manevi alanlarda özgürleştirilmesini savunurlar. Temeli İslam’ın yorumuna dayanır, kadının yapacağı ibadete kendisin karar vermesini ve eğitim hakkını esas alırlar.

İslami kültürde büyüyen kadınların özgürleşmek üzerine verdiği mücadeledir. Yapılacaklar üzerine, kadının ibadeti, bedeni üzerine yalnızca kadının kendisi karar verebilir düşüncesinin İslam ve feminizm düşüncesiyle yoğurulmasını esas alır.

Temel düşünce yine aynıdır, özgürleşmek ve kendi inancı üzerinde kendisinin söz sahibi olabilmesi.

7. Varoluşçu Feminizm

Fransız feminist kuramcı Simone de Beauvoir’in Sartre’ın felsefesiyle de harmanladığı feminizm türü de Beavoir’in İkinci Cins adlı kitabında daha net bir şekilde açıklanmaktadır.

İnsan her zaman kendini aşmalı ve bunun üzerine düşünmelidir fikriyle yola çıkmaktadır. Temel olarak “Kadın doğulmaz, kadın olunur.” düşüncesiyle bilinmektedir. Toplum içinde, aşkta dahi kadın ikincil bir konumda, ötekileştirilmiş vaziyettedir.

Kadının iki seçimi vardır: ya ona verilen ikincilliği kabul edecek, ya da var olan gücünün bilincine varıp kendini, düşüncelerini özgürleştirecektir.

Bu linkten Simone de Beauvoir ve feminizm düşüncelerine dair daha detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz:

Eğer daha detaylı bilgi sahibi olmak ve sorgulamak isterseniz Virginia Woolf’un Kendine Ait Bir Oda adlı kitabını keyifle okuyabilirsiniz.