5 Büyük Kişilik Özelliği

Kişilik konusu psikoloji aleminde oldukça ilgi gören konulardan bir tanesidir.

Kişiliğin belli bir tanımı olmamakla birlikte araştırmacılar kişilikle ilgili çeşitli kuramlar oluşturmuşlardır. Araştırma odaklı bir kuram olan “Beş Faktör Kişilik Kuramı” da bu kuramlar arasında yer alır.

Bu kuram kişilik özelliklerini 5 kategori kullanarak organize eder ve kişiliklerimizdeki farklılıkları tanımlar.

Beş Büyük (Big Five) olarak da tanınan bu kurama göre, bu beş özellikten her biri her insanda mutlaka bulunmasına rağmen farklı oranlarda olduğu için farklı kişilikler ortaya çıkar.

Bu 5 büyük özellik nedir bakalım.

1. Açıklık

Bu özelliğe sahip kişilikteki bireyler yeni tecrübelere açık, toplumsal normları, gelenek, görenek ve yaşantıları sorgulayan, yaratıcı düşüncelere sahip insanlardan oluşur.

Her an, her şey onların ilgisini çekebilir. Okur, araştırır ve öğrenmeyi severler. Sanattan edebiyata her türlü konuya ilgi duyan ve entelektüel bilgi birikimi oldukça geniş kişilerdir.

Diğer insanlarla iletişimleri oldukça iyidir ve işbirliği konusunda beceriklidirler. Bunlara ek olarak, hayal kurmayı ve soyut düşünmeyi sevdikleri gibi merak duyguları da oldukça kabarıktır.

2. Dışa Dönüklük

Dışa dönüklüğün başında hepimizin ilk aklına gelebilecek kavram olan “sosyallik” vardır. Dışa dönük kişilikteki bireyler insanlarla iletişim kurmada epey başarılıdır. Sempatik, aktif, atılgan ve enerji dolu halleriyle tanınan, iletişim kurmakta zorlanmayacağınız kişilerdir.

Aynı zamanda oldukça heyecanlı bir yapıya sahip, iyimser ve şakacıdırlar.

Dışa dönük kişilik tipinin soğuk ucunda ise çekingen ve içine kapanık kişiler bulunmaktadır. İnsanlara karşı olan çekingenliklerinden dolayı iletişim kurmak onlar için fazlaca güçtür. Bir şeyler yapıp yapmama konusunda kararsızlık yaşamaları da muhtemeldir.

3. Nevrotizm / Nörotisizm

Duygu bozukluğu sebebiyle aşırı sevgi ve şefkat isteyip bekleyen, odaklanmada zorlanan, planlama yapma ve dengeli yaşam sürdürmekte zorluk çeken, nefret kin gibi sağlıksız duygular ile saldırgan tutumlar sergileyen kişiler “nevrotik” olarak tanımlanır.

Nevrotik kişilikteki bireyler sinirli ve duygusal olarak duyarsızdır. Baş ağrısı, kronik yorgunluk, uyku bozuklukları ve iştah kaybı rahatsızlıklarından şikayetçidirler. Kaygı ve stres ile doludurlar. Kendilerine ve başkalarına olan güvenleri düşüktür. Çoğu zaman kendilerine acıyan kişilerdir.

4. Uyumluluk

Bazı kişiler vardır ki, diğer insanlarla geçinmekte hiçbir zorluk yaşamazlar. Hiç kimseye hiçbir kötülükleri dokunmaz. Her türlü fikre ayak uydurabilirler.

Uyumlu kişilik özelliğine sahip kişiler sıcakkanlı, iyi huylu ve uysaldırlar. Hataları affeder, özürleri kabul eder, her daim yardıma koşarlar. Kalp kırmaktan olabildiğince kaçınır ve kibarlıkları ile büyülerler.

Uyumluluğun soğuk ucunda ise kişisel uzamı oldukça geniş, soğuk ve tavırlı kişiler yer alır. Bu insanların daima diğer insanlara karşı bir mesafesi bulunur. Onlara ayak uydurmak uyumluluğun sıcak ucundaki diğer insanlarınkine oranla çok daha zordur.

5. Özdisiplinlilik

Bazı davranışları alışkanlık haline getirmek bir süreç ister. İşte bu sürecin sağlanması da özdisiplin gerektirir.

Örneğin erken kalkmak için saat 7’ye alarm kurarız. İstikrarlı bir şekilde her sabah saat 7’de kalkarsak bir öz disiplin örneği sergilemiş oluruz.

Özdisiplin kişilik özelliğinin sıcak ucundan kendilerine, başkalarına ve çevreye karşı sorumlu, güvenilir, düşünceli, dakik, iyi organize olan, çalışkan ve titiz bireyler bulunur.

Soğuk ucunda ise kayıtsız, sorumsuz, randevulara sürekli geciken tembel ve amaçsız kişiler bulunur.

Nazlıcan Coşkun

twitter.com/baibadem

@nazlicancoskun

  • Psikoloğa Gitmeden Önce Dikkat Etmeniz Gerekenler

  • Davranış Değişiminin 10 Temel Kuralı

  • Ağaçlara Çaput Bağlamak

    Yaygın Olarak İnanılan 8 Batıl İnanç

  • Charles Bonnet Sendromu

    İnsan Psikolojisinin 20 Değişik Özelliği

  • Kendini Gerçekleştiren İnsanların 10 Özelliği

  • psikoloji savunma mekanizmaları

    Sık Kullandığımız 12 Savunma Mekanizması

  • Erik Erikson

    8 Aşamada Erik Erikson’un Psikososyal Gelişim Kuramı