Asperger Sendromu Hakkında Bilinmesi Gerekenler

1. Asperger Sendromu Nedir?

Asperger sendromu veya Asperger bozukluğu, kişinin dünyayı algılayışını ve diğer insanlarla iletişimini etkileyen otistik spektrum bozukluklarından biridir.

Bu sendroma sahip kişiler, diğer insanlardan farksız bir zekaya sahip olmasına rağmen sosyal beceriler konusunda yetersizdir. Asperger sendromuna sahip kişilerdeki sosyal beceri eksikliğinin asıl nedeni şudur: Onlar vücut hareketlerinin ve ses tonlarının içerdiği anlamları algılamakta zorluk çekerler.

Asperger bozukluğunun genel özellikleri empati yoksunluğu, çok az arkadaşlık becerisi ve belirli bir konuya yoğun ilgidir. Bazen sakar hareketler de görülebilmektedir.

Asperger sendromuna sahip kişilerin, diğer bir çok otistik insanın aksine öğrenmeye karşı engelleri yoktur. Ancak öğrenme zorlukları yaşayabilirler. Genellikle ortalama ve ortalama üstü zekaya sahiptirler. Kadınlara oranla erkeklerde daha sık görülmektedir.

2. Asperger Sendromunun Belirtileri ve İşaretleri

Asperger sendromunun çok çeşitli belirtileri bulunuyor. Bu belirtiler erken yaşlarda ortaya çıkar ve hafif veya şiddetli görülebilir.

İlk farkedilen çocuğun göz teması kuramamasıdır. Diğer önemli bir işaret ise çocuğun insanların vücut dillerini algılayamamasıdır. Değişikliklerden hoşlanmaz. Bu yüzden her gün aynı şeyleri yemeyi bile tercih edebilir.

Arkadaşlık kurma ve sosyalleşmeye karşı ilgisizlik
Arkadaşlığı sürdürebilme eksikliği
Çok dikkatli bakma veya göz temasından kaçınma
Abartılı yüz ifadesi takınma veya yüz ifadesini değiştirme yetersizliği
Jest ve mimikleri kullanma ve anlama yetersizliği
Rutine olan aşırı bağlılık
Üstün hafıza yeteneği
Hayal gücü ve soyut düşünce eksikliği
Belirli eşya ve konulara aşırı ilgi
Başka insanların hislerine karşı empati yoksunluğu
Çatal, bıçak kullanımında geç gelişim
Ses, ışık, koku ve tatlara olan hassaslık
Duygusuz konuşma, konuşmanın tonundaki anlam değişikliğini anlamama

Çocuğunuzun yukarıdaki belirtilerden bir ya da bir kaçına sahip olması, onun Asperger sendromuna sahip olduğu anlamına gelmez. Teşhis için mutlaka uzman muayenesi gerekmektedir.

Asperger sendromu olan çocuklar normal ve hatta olağanüstü dil gelişimi gösterebilir. Buna karşın tekdüze, robot gibi duygusuz konuşabilirler. Sorulara verdikleri cevaplar uygunsuz olabilmektedir. Ayrıca karşısındakinin konuşmaya olan ilgisizliğini ve davranışlarından asıl niyetini anlamada sıkıntı çekerler. Bu yüzden şakalar veya mecazi anlamlar onlar için kafa karıştırıcı olmaktadır.

Bu gibi durumlardan dolayı sosyalleşmek onlar için oldukça zorludur.

Duyulara olan hassaslıkları nedeniyle, kimseyi rahatsız etmeyen ışık veya seslerden rahatsız olabilirler.

Asperger sendromlu çocuklara yaklaşım

3. Asperger Sendromlu Çocuğu Olanlar İçin Tavsiyeler

Çocuğun hayattaki ilk öğretmeni olarak, onu hayata hazırlamada en büyük görev ebeveynlere düşmektedir. Hayatta başarılı olmanın yolu elbette diğer insanlarla etkileşim içinde olabilmekten geçiyor.

Bu yüzden, çocuğunuzun sosyal ortamlara girebilmesi için ona çok önemli şeyler öğretebilirsiniz. Örneğin göz teması. Asperger sendromuna sahip çocuklar göz teması kurmayı red edecektir. Ancak evde yapacağınız pratiklerle, onu yaşıtlarıyla göz teması kurma konusunda teşvik edebilirsiniz.

Çocuklar diğerlerinin davranışlarını kopyalama ve taklit etme konusunda her zaman iyidir. Onları diğer çocukların yaptıklarını izleme konusunda teşvik edebilirsiniz. Böylece belirli durumlarda nasıl davranması gerektiğini öğrenebilir.

Onlarla bazı konuşma pratikleri yapabilirsiniz.

“- Adın ne?”
“- Ben de oynayabilir miyim?”

Onlara bunun gibi basit cümleler öğretmek, sosyalleşmeleri adına onlara çok yardımcı olacaktır.

Mecaz anlamları ve konuşmadaki hal hareketlerin ne anlama geldiğini onlara açıklayabilirsiniz.

Çocuğun kafasını karıştıracak bir şey olduğunda, ona yapması veya sorması gerekenleri öğretebilirsiniz. Böylelikle uygunsuz bir söz yerine, sizin ona öğrettiğiniz bir şeyi söyleyebilir. “Ne dediğini anlamadım. Daha basit anlatır mısın?” gibi.

Günlük rutinlerini geliştirin. Her gün değişmeyen rutinleri içerisinde ufak eklemeler yaparak bir çok alışkanlık kazanmasında yardımcı olabilirsiniz.

4. Asperger Sendromuna Sahip İnsanların Becerileri

Rutini sevmeleri nedeniyle dakik ve yaptığı işe bağlı olmaları
Belirli bir konuya olan ilgileri nedeniyle bir konu üzerinde uzmanlaşmaları
Detayları hatırlama yetenekleri olması
Çoğu kimsenin sıkıcı bulduğu, tekrar isteyen işlere konsantre olabilmeleri
Mantıksal düşünmeleri ve bu tür problemleri çözebilme yetenekleri

5. Asperger Sendromu Olan Ünlüler

Einstein, Newton, Mozart gibi ünlü isimlerin Asperger sendromuna sahip olduğu düşünülmektedir. Ancak elbette, artık yaşamayan birisi hakkında kesin bir yargıya varmak imkansız. Bu yüzden teşhis koyulmamış isimlere yer veremiyorum. Yine de merak edenler için, otizm uzmanı Simon Baron-Cohen’e göre, Einstein ve Newton, Asperger sendromunun bir çok belirtisine sahipti.

Jeolog Celal Şengör, kendisinin aktardığına göre hafif Asperger sendromu teşhisi koyulan ünlü Türk isimlerden birisi.
Hayalet Avcıları filminden tanıdığımız komedyen Dan Aykroyd, Asperger sendromuna sahip olduğunu ve hayaletlere karşı takıntısı olduğunu söylemişti.

Tedavisi Nedir?

Doğru destek ve terapiler ile kişinin yaşam kalitesi artırılabilir ve eksik yönlerinde zamanla iyileşme görülebilir. Asperger sendromuna sahip olan ve zamanla bir çok eksik yönünü geliştiren insanlar bulunmaktadır.