Bir Garip Şiir Akımı: İkinci Yeni Şairleri

Şiir, yaşamı güzel sözlerle anlamlandırma sanatıdır. Edebiyatımızda şiir denince akla ilk gelen akımlardan biri ise, İkinci Yeni şiiridir.

Eminim ki, herkes en az bir tane de olsa ikinci yeni şiiri okumuştur. Bu akım, Birinci Yeni olan Garip akımına karşı olarak doğmuştur.

Garip akımının zıttı olarak, şiirde imgelere ve izlenimlere önem verilir. Bir başka diyişle, şiir, şairane olmalıdır, her dizesinden herkes kendine has bir anlam çıkarabilmelidir.

1. Turgut Uyar

Turgut Uyar

Dillerden düşmeyen, sokaklarda, duvarlarda hep gördüğümüz dizelerin sahibi. “Göğe bakalım.” Göğe Bakma Durağı en ünlü şiiridir.

Şiirlerinde yalnızlık, mutsuzluk, kentin bunalımları, sıkıntı, huzursuzluk gibi temaları işlemiştir. Birçok başarılı şairimiz gibi divan şiiri nazım biçimleriyle ve garip şiiriyle de denemeler yapmıştır.

Ama zamanla kendi çizgisini bulup İkinci Yeni şiirinin öncülerinden biri haline gelmiştir. Turgut Uyar, aynı zamanda edebiyatımızın başarılı öykücülerinden olan Eşi Tomris Uyar için yazdığı “bir bozuk saattir yüreğim hep sende durur” dizesiyle de aşkının büyüklüğünü anlatmıştır. Göğe Bakma Durağı, Geyikli Gece, Acıyor, Çılgın Hüzünlü, Palyaço herkesin okuması gereken şiirlerindendir.

2. Edip Cansever

Edip Cansever

“Masada masaymış ha” dizesiyle akıllara kazınmıştır. Şiirlerinde mitolojik öğeleri sıklıkla kullanmıştır. Dil konusunda oldukça hassas olmasından ötürü, kuyumcu şair olarak da bilinmektedir.

Şiirlerinde genellikle bunalım, umutsuzluk, bireyin arayışları gibi konuları işlemiştir. Bazı kaynaklara göre de, bir dönem kapalı çarşıda babasından kalan antikacıyı işletmiştir.

Edip Cansever, anlamca kapalı şiirler yazmış olsa da, anlamı göz ardı etmeyen bir şairdir. Sanıyorum ki, edebiyatımıza olan katkısını Cemal Süreya’nın şu sözleriyle özetleyebiliriz:

Her şeyin fazlası zararlıdır ya,
Fazla şiirden öldü Edip Cansever.

3. Cemal Süreya

Cemal Süreya

Bazı kaynaklarda Süreyya olarak geçen soyadındaki “y” harfini, söylentilere göre bir iddia sonucu kaybetmiştir.

Şiir yazmaya lise yıllarında aruzla başlamıştır. Şiirlerinde aşkı, tutkuyu dikkat çekici bir şekilde işlemiştir. Hayatından sayısız kadın geçmiştir, pek çok evlilik yapmıştır. Ama özellikle şiirlerinde iki kadına dair yazdıkları hep merak konusu olmuştur.

Tomris Uyar’la ilişkisi boyunca yazdığı şiirlerden biri olan “Keşke yalnız bunun için sevseydim seni.” dizesi de herkes tarafından bilinmektedir. Bir diğeri de Üvercinka diye adlandırdığı, ismini bilmediğimiz oldukça güzel bir kızdır. Şaire şöhretini kazandıran şiirlerindendir.

4. İlhan Berk

İlhan Berk

Şairliğe on dokuz yaşında Güneşi Yakanların Selamı adlı kitabıyla başlamıştır. Şiirinde daima değişimi ilke edinmiştir. Şairliği adeta bir yol gibidir.

Önceleri Ahmet Haşim etkisiyle başladığı şiirlerinde daha sonraları Garip ve İkinci Yeni olarak kendi yolunu bulmuştur.

Toplumcu şiirlerinde özgürlük, eşitlik gibi konuları işlemiştir. Genellikle lirik şiirler yazmıştır. Şiirlerinde pek çok deneme yapmıştır. Bazı dönemlerde şiirde anlam yaratmak için anlamsızlığı denediği için eleştirilmiştir. Şiirlerinde aşk çok büyük önem taşır.

5. Sezai Karakoç

Sezai Karakoç

İkinci Yeni şiirinin yaşamına siyasette devam eden, diğer şairlerden farklı bir yönelimde olan şairin, Mona Rosa en bilinen şiiridir. Mona Rosa lise yıllarında aşık olduğu kadın için yazdığı ve şairi meşhur eden şiiridir.

İkinci Yeni çizgisiyle İslami şiiri birleştiren isimdir. Türk şiirini metafizik bir esasa oturtan şair olarak anılır. Şiirlerinde anne, sevgi, çocuk, ölüm gibi konuları işler. Şiirin yanında hikaye, deneme, tiyatro gibi farklı alanlarda eserler vermiştir.

İslamı yorumlayıp, hayat felsefesi haline getirmesi yönüyle Yunus Emre, Mevlana, Mehmet Akif ve Necip Fazıl çizgisinde ilerlemektedir.

6. Ece Ayhan

Ece Ayhan

Şiirin bir imge sanatı olduğunu savunmuştur. Eğer imge olmazsa şiirde hiçbir şeyin anlatılamayacağını savunmuştur. Şiirinde sürrealist teknikleri kullanmıştır. Aykırı şair olarak da bilinmektedir.

Gerek üslubu, gerek yazdığı şiirlerinde alışılmamış bağdaştırmalar kullanmasıyla bile anlaması güç bir şairdir. Şiir dili okuyucuyu sarsma ve şaşırtma üzerine kuruludur.

İkinci Yeni hareketi ilk başladığı dönemde bu harekete “sivil şiir” ismini önermiştir. Mor Külhani en önemli şiirlerinden biridir. Ve bu dize zihinlerimizde yer etmiştir:
“Aşk örgütlenmektir bir düşünün ağabeyler.

7. Ülkü Tamer

Ülkü Tamer

Geçtiğimiz nisan ayında (Nisan 2018) Bodrum’da hayatını kaybeden Ülkü Tamer, her dönemde kendine özgü kalabilen şairlerimizdendir. İkinci Yeni’ye bu akım oluştuktan sonra katılmış olsa da kendine özgü üslubu ve sade söyleyişiyle dikkat çeker.

Şairliğiyle tanınmasına karşın, hikaye, oyun, anı ve derlemeleri de vardır. Şiirlerinde mizah unsurlarından faydalanmıştır. Bireysel acılardan, üzüntülerden ironiyle bahsetmiştir. Buna ilaveten 1970’lerden sonra yazdığı şiirlerinde toplumsal duyarlılıkları da işlemeye başlamıştır.

Beyza Afşar

instagram.com/cehovumsu

@beyzaafsar

  • Akademik Makale Nedir, Nasıl Okunmalı?

  • Sabahattin Ali

    Sabahattin Ali Kimdir? 5 Maddede Hayatıyla İlgili Bilinmeyenler

  • Marvel Filmlerini Sevenlerin Beğeneceği 7 Çizgi Roman

  • Hafızalardan Silinmeyen 12 Kitap Karakteri

  • kitap okudukça bilgin artar

    Düzenli Kitap Okumanın Bilimsel 15 Faydası

  • Agatha Christie

    Polisiye Öykü Makinesi Agatha Christie’i Okumayı Düşünenlere 5 Kitap Tavsiyesi

  • Stefan Zweig

    Stefan Zweig Kimdir? – 7 Eserle Stefan Zweig’ı Tanımak